Sözleşme gücü 9 kW üzerinde olan tesislerde endüktif veya kapasitif tüketimin takibinin yapılmasına Kompanzasyon takibi işlemi denir. Kompanzasyon takibi uzaktan okuma sistemleri veya kompanzasyon panosu üzerindeki güç kontrol rölesinden manuel alınan değerler ile takip edilir. Elektrik faturalarında ceza yememek için kompanzasyon panolarının bakımının ve takibinin yapılması gereklidir.
Endüktif ve kapasitif yükler sonucunda voltaj ve akım arasında oluşan faz kaymasını sıfıra yakın tutma işlemine kompanzasyon denir. Faz kayması enerjinin verimli kullanılmamasına sebebiyet verir. Şebeke elektriğinin oluşan reaktif güçten etkilenmemesi için endüktif sistemin giriş kısmına kompanzasyon kondansatörü bağlanarak reaktif gücün kondansatörde depolanması sağlanır. Böylece enerji verimli kullanılmış olur ve şebekeye reaktif güç iletilmemiş olur.
Ayrıca kompanzasyon hakkında Emo’nun oluşturmuş olduğu Kompanzasyon sistemleri pdf‘ini inceleyebilirsiniz.
Kompanzasyon hesaplarken tesisin kurulu gücüne, belirlenmiş olan cosQ ve istenen cosQ değerlerine ihtiyaç vardır. Bu değerler ile birlikte kompanzasyon k faktörü cetvelinden uygun olan değeri bularak tesise gerekli olan kondansatörleri kVAR cinsinden hesaplanır.
Kondansatör hesaplama formülü Q=Talep Gücü (P) . k faktörü katsayısı dır.
Örnek ile gösterecek olursak;
1600 kVA trafosu olan bir işletmenin kompanzasyonunu hesaplayalım.
S = 1600 KVA ,
Cosφ=0,7
Cosφ = 0,95 istenilen
İlk olarak sistemin aktif gücünü bulmamız gereklidir.
P= S x Cosφ
P= 1600 x 0,95 = 1520 kW
k faktörü değeri = 0,69 ( aşağıdaki excel dosyasındaki k faktörü cetvelinden yararlanabilirsiniz.
Q=Talep Gücü (P) . k faktörü katsayısı
Q= 1520 x 0,69 = 1048,8 kVAR
Enerji Piyasası Denetleme Kurulunun oluşturmuş olduğu “Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği”ne göre 16.madde belirtilmiş olan ” Kurulu gücü 50 kVA üzerinde olan işletmeler, çektikleri aktif enerjinin %20 aşacak şekilde endüktif enerji veya aktif enerji miktarında %15 fazla kapasitif reaktif enerji tüketmeleri halinde; reaktif enerji tüketim bedelini ödemek zorundadır. ”
Kompanzasyon ceza hesaplaması yaparken 3 değere ihtiyacınız olacaktır. Bunlar Aktif Güç, Endüktif Güç ve Kapasitif Güç değerleridir.
Aktif gücü okumak için sayaç üzerindeki 1.8.0 değeri,
Endüktif gücü okumak için sayaç üzerindeki 5.8.0 değeri,
Kapasitif gücü okumak için sayaç üzerindeki 8.8.0 değerlerine bakmamız gereklidir.
Sayaç üzerinde mavi yada kırmızı renk olan değer okuma düğmesi ile yukarıda bulunan değerlerin kaydedilerek takibi yapılmaktadır.
Endüktif oran %20 üzerinde veya kapasitif oran %15’in üzerinde ise sistem reaktif cezaya girecektir.
Kompanzasyon takip sistemi 2 çeşitte ele alınır. İlk olarak manuel okuma ile kompanzasyonunuzu takip edebilir veya ettirebilirsiniz. Belirli aralıklar ile elektrik sayacınızın üzerinden aktif güç, endüktif güç ve kapasitif güçlerin değerlerini alarak sisteminizin reaktif cezada olup olmadığı bulunur.
İkinci kompanzasyon takip sistemi ise uzaktan takip sistemidir. Sayaç ve kompanzasyon güç kontrol rölesi arasında internet ile bağlantı kurularak konulmuş röleler ile çalışmaktadır. Uzaktan kompanzasyon takibinin en iyi özelliği, sizin sayaç başında sürekli değer okumanızı kaldırarak sizlere öncelikle fazlasıyla zaman kazandırmaktadır. Uzaktan takip sistemleri, işletmenin endüktif veya kapasitif oranlarını aşması durumunda sizlere email veya cep telefonu yoluyla bildirim göndererek anında müdahale edilmesini sağlar. Ayrıca sistem değerlerini internet vasıtasıyla herhangi bir yerden görüntüleyebilmenizi sağlamaktadır.
Alttaki resimde bulunan kompanzasyon ceza takibi excel dosyası ile manuel olarak işletmenizin cezaya girip girmediğini takip edebilirsiniz. Veya kompanzasyon takip sistemi ile internet vasıtasıyla online olarak görüntüleyebilirsiniz.
Kompanzasyon takibi sözleşmesi, takibi yapacak olan yetkili firma ile tesis arasında yapılan sözleşmedir. Bu sözleşme 2 taraf arasında kararlaştırılarak oluşturulur. Elektrik firmaları tarafından oluşturduğumuz kompanzasyon takip sözleşmesi pdf dosyasının görüntüsü aşağıdaki gibidir. Sizlerde anlaşma yaptığınız kişi veya firmalarla kesinlikle sözleşmenizi yapın ve en az bir imzalı nüshayı kendinize alın.
Elektrik firmaları olarak, tesisinizin kompanzasyon takibini sürekli olarak kontrol ederek, alınan değerleri kayıt altına alıp sizlere aylık raporlar halinde bilgilendirme yapmaktayız. Bu sayede pano üzerinde oluşacak arızaların tespiti yapılarak reaktif ceza gelmesini engellemekteyiz. Kompanzasyon takibi için iletişim bölümünden teklif isteyebilirsiniz. Ayrıca tesisiniz için zorunlu olan Yüksek gerilim işletme sorumluluğu hakkında bilgi sahibi olmak için blog yazımızı okuyabilirsiniz.